تا امروز فضای دادگاه در برخی آثار نمایشی – چه در سینما و چه در تلویزیون – به صورت پراکنده به تصویر کشیده شده است، ولی تا به حال سریالی با محوریت دادگاه نداشته‌ایم. تا این‌که احمد شفیعی، تهیه‌کننده و سجاد مهرگان، کارگردان، دست به کار شدند تا برای نخستین بار یک درام دادگاهی را به تصویر بکشند.

به گزارش سایت استودیو بادبان و به نقل از جام جم آنلاین، هدف آن‌ها فقط ساخت یک اثر نمایشی سرگرم‌کننده برای مخاطبان نبود، بلکه آن‌ها می‌خواستند مردم جامعه که نسبت به موضوعات حقوقی و قضایی اطلاعات بسیار کمی دارند یا حتی دانش‌شان به‌روز نیست، نسبت به چنین موضوعاتی به آگاهی برسند. به همین دلیل شروع به ساخت سریال آقای قاضی کردند، سریالی که این روز‌ها از شبکه دو پخش می‌شود.

با این‌که مدت زمان زیادی از پخش این سریال نمی‌گذرد، اما نه‌تن‌ها مورد توجه و اقبال مردم قرار گرفته، بلکه محسن ابراهیمی رئیس امور فرهنگی قوه قضاییه هم در گفتگو با اصحاب رسانه اعلام کرده آقای قاضی یکی از بهترین و ماندگارترین آثار نمایشی با موضوع قضاوت و دادگاه در ایران است. او در این گفتگو گفته که سریال «آقای قاضی» تلاش می‌کند دادگاه و فرآیند رسیدگی به دعاوی و شکایات را به تصویر بکشاند به همین دلیل در این زمینه موفق عمل کرده است. به همین دلیل با سجاد مهرگان، کارگردان سریال گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

این سریال روز‌های پنجشنبه و جمعه از شبکه دو پخش می‌شود و بیش از ۳۰۰بازیگر در آن ایفای نقش کرده اند.

همه ما در زندگی شخصی کار‌هایی انجام می‌دهیم که فکر نمی‌کنیم ممکن است به مسائل حقوقی و قضایی ختم شود و شما به چنین موضوعاتی در سریال آقای قاضی پرداخته‌اید. مثل اپیزودی که نشان دادید یک راننده با مخدوش‌کردن پلاک ماشینش منجر به چه عواقبی شده است. توضیحی درباره سریال آقای قاضی بدهید که پرونده‌ها را بر مبنای چه معیار‌هایی انتخاب و چه هدفی را دنبال کردید؟

سریال آقای قاضی برگرفته از داستان‌های واقعی است. فصل اول این مجموعه در ۴۲ قسمت ساخته شده و ما در هر قسمت دو پرونده قضایی را به تصویر کشیدیم. در مجموع ۸۴ داستان واقعی را بر مبنای پرونده‌های مردم روایت کرده‌ایم. ما پرونده‌هایی را انتخاب کردیم که فراگیری‌اش در میان مردم بیشتر بود. به همین دلیل کاملا این سریال بر مبنای واقعیت ساخته شده است. ایده اصلی سریال هم با یک اتفاق واقعی شروع شد که برای خودم پیش آمد. بعد از رخ‌دادن یک ماجرای واقعی حقوقی و قضایی متوجه شدم خیلی از مردم و حتی متخصصان نسبت به مسائل حقوقی، شناخت کافی ندارند و ناآشنا هستند، حتی علم‌شان در این حوزه هم به‌روز نیست. همین موضوع محرک ساخت سریال آقای قاضی شد. اپیزود‌های این سریال متنوع بوده و دعاوی مختلف را شامل می‌شوند. تلاش کردیم تا تنوع پرونده هم برای مخاطبان جذابیت لازم را داشته و هم رویکرد آگاهی‌بخشی داشته باشد.

آیا نمونه‌های خارجی درام‌های دادگاهی را هم دیده بودید تا بتوانید برای ساخت سریال آقای قاضی الهام بگیرید و از این طریق بتوانید بیشتر مخاطبان را درگیر پرونده‌ها کنید؟

قبل از پاسخ به این سوال شما باید بگویم که بعد از همان ماجرای واقعی که برای خودم پیش آمد، پیشنهاد ساخت سریال آقای قاضی را به صدا و سیما دادم. ما در ایران، سریال درام دادگاهی و حقوقی نداشتیم؛ بنابراین همین موضوع کار ما را سخت‌تر می‌کرد که برای نخستین قدم سعی کنیم هم یک کار خوش‌ساخت بسازیم و هم این‌که پرونده‌ها به لحاظ حقوقی هم درست روایت شود. گرچه نمونه‌های خارجی با این موضوع تولید شده، اما به درد کار ما نمی‌خورد، زیرا قوانین حقوقی قضایی ما و سلیقه مردم برای تماشای چنین آثاری متفاوت است؛ بنابراین نمی‌خواستیم کاری بسازیم که مخاطب دوست نداشته باشد؛ بنابراین الهام از کار خارجی نگرفتیم.

مسلما برای ساخت این اثر با قوه قضاییه در ارتباط بودید. آیا پرونده‌ای بود که شما بخواهید روی آن کار کنید، اما با محدودیت روبه‌رو شده باشید؟

ما با قوه قضاییه برای ساخت سریال آقای قاضی در ارتباط بودیم و از آن‌ها خواسته بودیم موضوعاتی را که مردم بیشتر با آن درگیر هستند و پرونده‌های مرتبط با موضوع دادگاه را به ما پیشنهاد بدهند. در ابتدا ۶۰۰ موضوع ارائه شد. بعد از بررسی‌های لازم ۳۰۰ موضوع را که بار دراماتیک داشتند انتخاب شد. بعد از آن غربالگری دیگری انجام دادیم و ۱۵۰ موضوع نوشته شد. از این تعداد حدود ۷۵ موضوع حذف شد. در مجموع موضوعاتی دستمایه قرار داده شد که فراگیری آن بیشتر بود. البته برای نگارش این سریال، زمان زیادی برای پژوهش گذاشتیم تا هم بار دراماتیک قصه حفظ شود و هم این‌که پرونده‌ها به لحاظ حقوقی و قضایی درست روایت شود. در مجموع ما سعی کردیم ۸۴ قصه برای مردم تعریف کنیم که هم جنبه سرگرم‌کنندگی داشته باشد و هم جنبه آگاهی‌بخشی. در این ۸۴ قصه یا پرونده، اتفاقات را از نقطه‌ای شروع کرده و بعد در نقطه‌ای جمع کردیم تا قصه هر پرونده سر و شکل درستی داشته باشد.

برای این‌که بخواهید هم بار دراماتیک پرونده‌ها را حفظ کنید و هم به موضوع حقوقی بپردازید از چه راهکار‌هایی بهره بردید؟

با خیلی از اساتید فیلمنامه‌نویسی صحبت کردیم، زیرا بین درام جنایی و درام قضایی تفاوت وجود دارد. ما در ایران، تجربه درام جنایی را داشته‌ایم، اما درام قضایی را کار نکرده بودیم. بگذارید برایتان مثالی بزنم. اگر خدای ناکرده دزد به خانه شما بزند و شما دزد را بگیرید یک مساله حقوقی است و اگر در گوش دزد بزنید مساله‌ای دیگر. پرونده در مرحله اول، حقوقی می‌شود و در مرحله بعد که شما به گوش دزد زده‌اید، می‌شود کیفری. همین موضوع، کار ما را هنگام نگارش و اجرا سخت می‌کرد. چون باید یک موضوع را در یک دادگاه نشان می‌دادیم و همین دست ما را می‌بست. اما سعی کرده‌ایم با بهره‌بردن از ترفندهایی، هم لحظات درام را درست به تصویر بکشیم و هم به لحاظ حقوقی. در مجموع زمان زیادی برای این کار گذاشتیم و همه گروه با تمام قوا کار کردند.

وقتی می‌خواستید نقش قاضی را انتخاب کنید به این موضوع فکر نکردید که از یک قاضی واقعی استفاده کنید؟

اتفاقا من خیلی علاقه‌مند بودم از یک قاضی واقعی استفاده کنم. خیلی هم برای این موضوع زمان گذاشتیم، حتی بعد از مدتی چند قاضی را دیدیم و با آن‌ها تمرین کردیم، اما به خروجی مناسب نرسیدیم، زیرا بار اصلی درام سریال روی قاضی بود و باید درست انتخاب می‌کردیم؛ بنابراین نمی‌توانستم ریسک را کنم.

چطور به انتخاب بهزاد خلج رسیدید؟ اتفاقا خوب هم از پس نقش‌اش برآمده است. زیرا او بیشتر تجربه بازی در تئاتر را دارد و کمتر در تلویزیون حضور داشته است.

بعد از این‌که به قاضی واقعی نرسیدیم چند بازیگر چهره را مد نظر داشتیم. حتی با یکی دو نفر هم صحبت شد. تا این‌که کیومرث مرادی که انتخاب بازیگران پروژه را به عهده دارد بهزاد خلج را معرفی کرد. در همان تمرینات اول متوجه شدیم او بهترین انتخاب برای نقش قاضی است. او با استعدادی که دارد، توانست به خوبی از عهده نقش بربیاید.

ساخت فصل دوم آقای قاضی

سجاد مهرگان در پاسخ به این سوال که با توجه به این‌که چند قسمت از سریال پخش شده و مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است، آیا قصد دارید فصل دوم این سریال هم بسازید، می‌گوید: بله، همان طور که خودتان هم به این موضوع اشاره کردید با این‌که از اواسط خرداد پخش سریال شروع شده، اما مردم سریال را دوست دارند. صدا و سیما هم به ما پیشنهاد ساخت فصل دوم سریال را داده و خواسته پرونده‌های بیشتری را در قالب این سریال مورد بررسی قرار دهیم.

در سریال آقای قاضی چند پرونده بررسی شد؟

۸۴ پرونده واقعی در ۴۲ قسمت روایت شده است

پرونده‌ها بر چه مبنایی انتخاب شدند؟

بر مبنای موضوعاتی که فراگیری‌اش در میان مردم بیشتر بود

چطور به انتخاب بهزاد خلج رسیدید؟

بازیگری مدنظر بود که با نقش عجین باشد.

نویسنده فاطمه عودباشی – دبیر گروه رسانه

منبع: روزنامه جام جم