به قلم: بیتا عامری

طراحی لباس در سینما، تئاتر و تلویزیون، دارای اهمیت بسزایی است و به عنوان ابزاری مؤثر برای کمک به کارگردانان شناخته می‌شود و نقشی اساسی در ایجاد شخصیت ها و روایت داستان دارد. طراحان لباس در سینما، با درک عمیق از شخصیت‌ها و زمان و مکان داستان، لباس‌هایی را طراحی می‌کنند که به بیان احساسات و هویت شخصیت‌ها کمک می‌نماید.

طراحی خوب لباس، یکی از جنبه‌های کلیدی است که باید هنگام ساخت یک فیلم، به درستی اجرا شود. این موضوع، زمانی اهمیت بیشتری دارد که فیلم گفته شده به طور خاص در یک دوره خاص، یا در دنیایی متفاوت از دنیای ما اتفاق می افتد.

در این مقاله، به بررسی نقش طراح لباس در سینما، راه‌های ورود به این حرفه و مهارت‌های لازم خواهیم پرداخت.

طراح لباس در سینما کیست و چه می‌کند؟

طراح لباس‌ در سینما، شخصی است که مسئول طراحی و انتخاب لباس‌های شخصیت‌های یک فیلم است. این حرفه شامل بررسی استایل‌ها، رنگ‌ها، و مواد مختلف برای ایجاد ظاهری متناسب با شخصیت و داستان فیلم می‌باشد. طراحان لباس باید با کارگردان و دیگر اعضای تیم تولید همکاری کنند تا ایده‌ها و نظرهای خود را برای طراحی لباس به واقعیت تبدیل کنند.

تفاوت طراحی لباس در سینما و تلویزیون با تئاتر

کار طراحی در تئاتر به دلیل عدم امکان اصلاح اشتباهات در سر صحنه، دشوارتر از طراحی برای تلویزیون و سینما است. زیرا در تئاتر، شما نمی‌توانید اشتباهات در حین اجرا را تصحیح کنید و باید از ابتدا دقت کافی داشته باشید.

طراحی لباس در سینما و تلویزیون معمولاً تحت تأثیر جزئیات بیشتری قرار می‌گیرد، زیرا تصاویر در کیفیت بالا و نزدیک‌تر به چشم بیننده به نمایش در می‌آید. در حالی که در تئاتر، طراحان لباس باید به نحوی طراحی کنند که لباس‌ها از دور نیز جلوه داشته باشند.

همچنین، هزینه‌های تولید در تئاتر ممکن است محدودتر باشد، بنابراین طراحان لباس باید خلاقیت بالایی در استفاده از مواد و طراحی‌ها داشته باشند.

مراحل طراحی لباس در سینما

در طراحی لباس در سینما ، باید با کارگردان نشست داشته باشید و فیلمنامه را به دقت مطالعه کنید.

پس از خواندن فیلمنامه، تجزیه و تحلیل آن آغاز می‌شود؛ یعنی باید شخصیت‌‌ها به دقت بررسی شوند. پس از تعیین شخصیت‌ها و کاراکترها، درباره نوع لباس هر شخصیت و اینکه هر کدام چند دست لباس نیاز دارند، گفتگو می شود.

پس از انجام این تحلیل‌ها و تعیین شخصیت‌ها، طراح لباس در سینما می‌تواند طرح‌های اولیه و اتودهای طراحی را ایجاد کند. در این مرحله، بحث رنگ‌آمیزی نیز به شکلی جدی آغاز می‌شود و لازم است طراح لباس در سینما، همکاری و هماهنگی نزدیکی با طراح صحنه داشته باشد تا رنگ‌هایی که در لوکیشن استفاده می‌شود با لباس‌ها هم‌خوانی داشته باشند و ترکیب مناسبی ایجاد کنند.

همچنین، طراحی لباس در سینما باید با بخش‌های طراحی صحنه و گریم، تعامل مستقیمی داشته باشد. برای مثال، اگر قرار است کاراکتری روسری سرمه‌ای بر سر داشته باشد، طراح لباس باید طراح گریم را در جریان انتخاب رنگ‌ها و مدل گریم قرار دهد تا هماهنگی لازم در تمام اجزا حفظ شود. این تعامل و همکاری با سایر اعضای تیم، از ارکان اساسی کار طراح لباس است.

مراحل ذیل، شرحی مختصری از مراحلی است که یک طراح لباس در سینما برای طراحی طی می‌کند:

1.تحقیق و بررسی: طراحان لباس ابتدا باید به بررسی زمان و مکان داستان بپردازند تا به درک دقیقی از فرهنگی که شخصیت‌ها در آن زندگی می‌کنند، برسند.

2.ایجاد طرح اولیه: بعد از بررسی، طراحان لباس شروع به طراحی لباس‌های مختلف می‌کنند. این طرح‌ها ممکن است شامل اسکیچ‌های دستی یا استفاده از نرم‌افزارهای طراحی باشد.

3.انتخاب مواد: با توجه به طرح‌های اولیه، طراحان لباس متریال‌های مناسب را انتخاب می‌کنند که هم به ظاهر و هم به راحتی و باورپذیری شخصیت‌‌ها بیفزاید.

4.دوخت و اجرا: پس از انتخاب متریال، لباس‌ها دوخته می‌شوند. در این مرحله، طراحان لباس معمولاً همکاری نزدیکی با خیاطان دارند.

5.تست لباس: در این مرحله لباس‌ها به بازیگران ارائه می‌شود تا آنها را بپوشند و در صورت نیاز، تغییرات لازم اعمال شود.

6.واحد لباس بر روی صحنه: در نهایت، طراح لباس در صحنه حضور دارد تا مطمئن شود که لباس‌ها در قاب دوربین، درست به نظر می‌رسند و هرگونه تنظیمات لازم را انجام دهد.

مهارت‌های لازم برای طراحی لباس در سینما

طراحی لباس، یک حرفه خلاقانه‌ی نیازمند مهارت‌های خاص است. برخی از این مهارت‌ها عبارتند از:

• خلاقیت و ابتکار: برای ایجاد طرح‌های جدید و زیبا، طراح لباس نیاز به خلاقیت بالایی دارد.
• تجربه در خیاطی و دوخت: درک تکنیک‌های خیاطی و دوخت به طراح کمک می‌کند تا ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل کند.
• توجه به جزئیات: طراحان لباس باید حواسشان به جزئیات باشد تا هر لباس به بهترین شکل به نظر برسد.
• مهارت‌های ارتباطی: آنها باید توانایی برقراری ارتباط مؤثر با کارگردان و دیگر اعضای تیم را داشته باشند.

آینده شغلی طراحی لباس

با توجه به رشد صنعت سینما و تلویزیون و نیاز روزافزون به طراحان لباس ماهر، آینده این شغل روشن به نظر می‌رسد. با پیشرفت تکنولوژی و ظهور رسانه‌های دیجیتال، طراحان لباس فرصتی برای کار در پروژه‌های مختلف، از فیلم‌های مستقل تا فیلم‌های بزرگ هالیوود، خواهند داشت.

درآمد حاصل از طراحی لباس و دستیاری لباس

در مورد درآمد حاصل از طراحی لباس و نقش دستیاری لباس، می‌توان گفت که اگر فردی به طور فعال در این حوزه مشغول به کار باشد و توانایی انجام دو تا سه پروژه در سال را داشته باشد، می‌تواند به راحتی هزینه‌های زندگی خود را تأمین کند. از این رو، این شغل می‌تواند به عنوان یک منبع درآمد مناسب و مطلوب محسوب شود.

فعالیت در این صنعت، به ویژه برای افرادی که در زمینه طراحی لباس و خدمات مرتبط مهارت و تجربه دارند، می‌تواند فرصت‌های مالی خوبی را فراهم کند. با توجه به نیاز بازار و تقاضا برای طراحان و دستیاران باکیفیت و ماهر، افرادی که به‌طور حرفه‌ای و مستمر در حوزه طراحی لباس فعالیت می‌کنند، قادر خواهند بود تا به سطح خوبی از درآمد دست یابند.

تحصیلات لازم برای شغل طراحی لباس در سینما

برای افرادی که علاقه‌مند به ورود به دنیای طراحی لباس هستند، مسیرهای مختلفی وجود دارد که می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. یکی از این مسیرها، ورود به رشته طراحی و دوخت از دوران دبیرستان (هنرستان) است.

شما می‌توانید از دوره دبیرستان به هنرستان‌های طراحی دوخت وارد شوید و در این رشته تحصیل کنید. این دوره‌ها به شما مهارت‌های لازم را آموزش می‌دهند و دروس مهمی نظیر خیاطی، الگوکشی، رنگ‌شناسی و طراحی لباس را در بر می‌گیرند.

پس از اتمام تحصیلات در هنرستان، می‌توانید به دانشگاه‌های علمی کاربردی، وارد شوید و به ادامه تحصیل در رشته‌های مرتبط بپردازید. این مرحله به شما این امکان را می‌دهد که مدرک کاردانی و کارشناسی در زمینه طراحی لباس دریافت کنید.

علاوه بر تحصیلات آکادمیک، تجربه عملی نیز بسیار حائز اهمیت است. شما می‌توانید با همکاری به عنوان دستیار طراح لباس در کنار طراحان باتجربه، مهارت‌های خود را تقویت کنید و از تجربیات آن‌ها بهره‌مند شوید. این تعاملات به شما کمک می‌کند تا علاوه بر یادگیری تکنیک‌های طراحی، مهارت‌های ارتباطی و مدیریتی را نیز کسب کنید.

در نهایت، ورود به رشته طراحی و دوخت نه تنها به شما اجازه می‌دهد تا استعدادهای خود را در این زمینه پرورش دهید، بلکه فرصت‌های شغلی متنوعی نیز برای شما ایجاد می‌کند.

برندگان بهترین طراحی لباس در آکادمی اسکار، طی پنج سال اخیر

سال 2023، فیلم سینمایی Poor things به کارگردانی یورگوس لانتیموس

سال 2022، فیلم سینمایی پلنگ سیاه: واکاندا برای همیشه، به کارگردانی رایان کوگلر

سال 2021، فیلم سینمایی کروئلا، به کارگردانی کریگ گیلزپای

2020، فیلم سینمایی Ma Rainey’s Black Bottom، به کارگردانی جورج سی. وولف

2019، فیلم سینمایی زنان کوچک، به کارگردانی گرتا گرویگ

مثال‌هایی از طراحی لباس در سینمای ایران

به نظر می رسد بعد از اکران فیلم نهنگ عنبر ، سبک اغراق شده لباس در دهه شصت مورد استقبال سینماسازان قرار گرفته است. لباس‌ها و شلوارهای گشاد، استفاده از روسری‌های بزرگ، عدم تناسب ترکیبات رنگ در لباس دهه شصت، جز جدایی‌ناپذیر از طراحی لباس در این دهه به ویژه برای فیلم‌های کمدی شده است.

اما شکل واقعی تر طراحی لباس در دهه شصت را می‌توانیم در فیلم هایی همچون سیانور، ماجرای نیم روز یک و ماجرای نیم روز دو ببینیم.

برندگان سیمرغ بلورین بهترین طراحی لباس در سینمای ایران طی 5 سال اخیر

فیلم تابستان همان سال به کارگردانی محمود کلاری، در جشنواره فجر سال 1402، جایزه بهترین طراحی لباس را برای مهرنوش بیانی به ارمغان آورد.

فیلم سینمایی یادگار جنوب به کارگردانی حسین دوماری و پدرام پورامیری، با طراحی لباس سارا سمیعی، برنده سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر سال 1401 شد.

مارال جیرانی، دومین سیمرغ خود را در زمینه طراحی لباس، با فیلم سینمایی خائن‌کشی، به کارگردانی مسعود کیمیایی، در سال 1400 به خانه برد.

فیلم سینمایی بی همه چیز، به کارگردانی محسن قرائی، اولین سیمرغ طراحی لباس را برای مارال جیرانی، در جشنواره فجر سال 1399 به ارمغان آورد.

فیلم سینمایی روز صفر، به کارگردانی سعید ملکان، در جشنواره فجر 1398، با طراحی لباس خاص و ویژه خود، سیمرغ را بر شانه های امیر ملک‌پور، نشاند.

حرف آخر

طراحی لباس در سینما هنری است که می‌تواند تأثیر عمیقی بر داستان و شخصیت‌ها داشته باشد. با درک درست از مراحل طراحی، مهارت‌های لازم و مسیر ورود به این حرفه، علاقمندان می‌توانند در مسیر خود به عنوان طراح لباس سینما وارد شوند و پیشرفت کنند.

در صورت تمایل و کسب اطلاعات بیشتر درباره طراحی لباس در سینما، می‌توانید مسترکلاس رایگان طراحی لباس در سینما و تلویزیون را در سایت استودیو بادبان تماشا کنید و با تجربیات آزاده قوام، از طراحان لباس حرفه ای سینمایی ایران، آشنا شوید.