سریال آقای قاضی که به تازگی از شبکه دو سیما پخش میشود یک سریال اجتماعی با محوریت مسائل مبتلابه مردم در دعاوی حقوقی و کیفری است. یک سریال با ریتم روان و زبان ساده و همه‌فهم. برخلاف سریال‌های پیشین که چهره خشن از دادگاه نشان می‌دهند و یا فقط به مشکلات قانون اشاره می‌کنند و می‌خواهند ناکارآمدی قضایی را به مردم نشان دهند، در صورتی که این استثنائات آنقدر کم پیش می‌آیند که خیلی از مردم که هیچ، گاهی حقوقدانان هم به این مسئله در واقعیت برخورد نکرده‌اند. این جدای از سیاه‌نمایی‌هایی است که در برخی فیلم‌ها به نمایش گذاشته می‌شود و برای شور کردن آش خود دستی می برند و قوانین را هم تغییر می دهند!!!

آقای قاضی اما در کنار این آموزش حقوقی یک اتفاق مبارک دیگری را به همراه دارد و آن هم تغییر کلیشه قاضی در سیمای جمهوری اسلامی است. یک مرد جوان با ریش و موی سیاه، خوش اخلاق و خنده رو با شوخی های به جا و مودبانه در قامت یک قاضی با صبر و حوصله و البته مودب در برابر مراجعین. کسی که با قضات کمتر رفت و آمد داشته باشد، در ابتدا شاید این نکته به نظرش بیاید که مگر قاضی هم شوخی می کند و یا اینکه مگر دادگاه یک فضای نمور با صندلی های کهنه و قضات پیر و خسته ای نیست که همیشه خدا عجله دارند و به سرعت و بدون احترام جلسه را می خواهند تمام کنند و خلاص… اصلاً چرا این قاضی چکش ندارد تا با ضرب صدای آن همه را ساکت کند؟؟! تغییر این کلیشه، اتفاق مبارکی است که البته باید ادامه دار باشد تا مردم بدانند در ایران، قاضی جوان که هیچ، قاضی خانم هم داریم و سیستم قضایی آنقدر هم پیر و خسته و بی حوصله نیست. شاید این کوچک ترین حرکت در تقدیر از قضات شریف و جوان و با استعدادی است که با تمام توان وارد سیستم قضایی شدند و با سختی در حال مجاهدت هستند.

در کنار این نکته، یک اتفاق خوب دیگری که در سریال می افتد، ایجاد یک فرصت کوتاه در میانه سریال است تا مردم ابتدا خود را در منصب قضاوت محک بزنند، روحیه ای که غالباً در بین ما ایرانیان وجود دارند و با سواد تجربی حقوقی خود می خواهیم گاهی به جای قاضی حکم دهیم. ایجاد این فرصت کوتاه، یک هوشمندی است که بیننده را با سریال همراه می کند و حتی در نهایت آموزشی را که می خواهد بدهد به یک مخاطب آماده یادگیری می دهد.

در کنار همه این خوبی ها اما رعایت دو نکته در این سریال می توانست آن را زیباتر کند. ابتدا، رعایت بیشتر نکات آیین دادرسی در بحث تشکیل دادگاه مثل تعریف جایگاه نظر کارشناس یا ضابط قضایی و حتی تشریفات دادگاه و دیگری واقعی تر نشان دادن فضای دادگاه. یک فضای فانتزی نمی تواند مخاطب را به واقعیت نزدیک کند و کسی که کلیشه اشتباهی از دادگاه در ذهن خود دارد به سرعت موضع می گیرد که کدام دادگاه این شکلی است؟ پس این هم فانتزی و ساختگیست! این دو نکته اما چیزی از ارزش کار کم نمی کند و سطح کار هنوز به قدری خوب است که بتوان پیشنهاد کرد که همه، حتی دانشجویان حقوقی هم این سریال را ببینند. امید است که این حرکت فقط به همین سریال و حتی این حوزه محدود نشود و با ابتکار و خلاقیت در زمینه های دیگر ادامه داشته باشد.

نوشته: احمدرضا حبیبی بابادی