همه ما درطول ماه با ماجراهایی روبه‌رو می‌شویم، ماجراهایی که رنگ و بوی حقوقی دارد اما اطلاعات مادر این حوزه کم است، حتی خیلی نسبت به حق و حقوق خود شناخت کافی نداریم. به همین دلیل سازندگان سریال آقای قاضی، دست روی پرونده‌های واقعی گذاشتند که ما در طول ماه یا سال با آن رو به رو هستیم. این سریال صرفا یک اثر نمایشی برای مخاطبان نیست و فقط آنها را سرگرم نمی‌کند. درواقع مخاطبان با تماشای این اثر با مباحث حقوقی هم آشنا و متوجه می‌شوند در برخورد با مسائل چگونه برخورد کنند. ضمن این‌که گاهی موضوعات از دید ما پیش‌پاافتاده است اما بار حقوقی دارد. به همین دلیل این سریال به بررسی پرونده‌هایی اختصاص دارد که مسائل مبتلا به جامعه است. با احمد شفیعی درباره جزئیات این مجموعه به گفت وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

احمد شفیعی، تهیه‌کننده سریال تلویزیونی آقای قاضی در پاسخ به این سؤال جام‌جم که گاهی شاهدیم وقتی سریال‌هایی بر اساس پرونده‌های واقعی ساخته می‌شود هنگام پخش سازندگان آن با مسائل حقوقی و قضایی روبه‌رو می‌شوند که منجر به نقدهایی می‌شود اما این اتفاق در سریال آقای قاضی رخ نداده، دراین‌باره توضیح می‌دهید؟ می‌گوید: یکی از ابتدایی‌ترین مسائلی که در نگارش پرونده‌ها با آن روبه‌رو بودیم، همین موضوع بود. یعنی باید مسائل حقوقی و قضایی را رعایت می‌کردیم. گروه مشاوران حقوقی به سرپرستی بهنام مبصری، وکیل دادگستری در نگارش به ما کمک کرد. این گروه کمک‌های خوبی به سیدمحمد حسینی، سرپرست نویسندگان داد. ضمن این‌که تعداد نویسندگانی که روی پرونده‌های قضایی کار کرده باشند، کم بودند و همین کار را سخت می‌کرد. در مجموع ۱۲ نفر تحت نظارت آقای حسینی شروع به نگارش سریال کردند. ما از کمک‌های آقای مهدی رنجگری که از قضات باسابقه قوه بودند، خیلی استفاده کردیم. ایشان به‌عنوان مشاور قضایی از سمت مرکز رسانه به ما معرفی شد و در بحث محتوایی، ایده‌پردازی و نگارش متن‌ها کمک زیادی کرد تا بتوانیم فضای کار را درست به تصویر بکشیم و پرونده‌ها هم برای مخاطبان باورپذیر باشد و روند کار با کمترین ایرادهای حقوقی طی شود. در پیش‌تولید برای نگارش فیلمنامه این ۴۲ قسمت حدود هفت ماه در گروه ۲۰نفره کار کردیم و بارها اصلاح و بازنویسی انجام شد، حتی در مرحله بعد از انتخاب بازیگر و تمرین دورخوانی تا با کمترین ایراد سر ضبط بریم. مطمئن بودم اگر در این تجربه بزرگ اول درام دادگاهی، اعتماد مردم و قوه جلب نشود مشکل است کسی بتواند به این سمت برود و راه سخت‌تر می‌شود ولی با بازخوردهای خوب این مدت به نظرم فتح‌باب خوبی برای تولید آثار قضایی شده است.

وی درباره این که سریال آقای قاضی، موضوعات حقوقی را به تصویر می‌کشد که مردم آگاهی چندانی ندارند. درباره معیار انتخاب پرونده‌ها توضیح می‌دهد: ابتدا که این سفارش را برای نگارش گرفتیم، سند منظومه موضوعات مبتلابه مردم را که از کثرت مراجعه مردم به قوه قضاییه درآمد، تهیه کردیم. در این سند مشخص بود برای هر موضوعی، مردم چقدر به قوه مراجعه و طرح دعوا می‌کنند و برایمان مهم بود به همین موضوعات بپردازیم. به‌نوعی دست گذاشتیم روی بیشترین اختلافات مردم که بعضا یا ناشی از ناآگاهی آنها نسبت به قوانین، حق و حقوق خودشان یا ناشی از ضعف قانون است و قانون به روز نشده‌است. به ذهن‌مان رسید حتما در این موضوعات حرف بزنیم و قصه‌ها را تعریف کنیم تا بتوانیم بیشترین تاثیرگذاری را داشته‌باشیم. این سند خیلی به ما کمک کرد و با همکاری آقای رنجگری و گروه مشاوران حقوقی‌مان سند را تهیه کردیم و مبنایی شد برای نگارش پرونده‌ها و رویکردی که باید به آنها داشته‌باشیم.

این تهیه‌کننده درباره انتخاب کارگردان و این‌که چطور شد برای ساخت این اثر سراغ سجاد مهرگان رفته، می‌افزاید: تولید این مجموعه از طرح و برنامه سازمان صداوسیما به من سفارش داده شد؛ چون قرار بود این مجموعه رئالیتی‌شو باشد و من تجربه خوبی در تولید رئالیتی‌شوها داشتم و به کمک همکاران و دوستانم در این زمینه کارهای خوب و بزرگی انجام داده‌بودم. به نظرم طرح خیلی جذاب بود و فکر کردم می‌شود از دل این کار حرف‌های زیادی زد و بسیاری از دغدغه‌ها را برای مردم مطرح کرد و می‌شود روی دانش حقوقی و قضایی مردم کار کرد و چهره مثبت قوه را از این نظر که قضات پاک‌دست، فعال و باهوش زیادی داریم نشان داد و به نظرم رسید حتما برنامه تاثیرگذاری خواهدبود.

وی با اشاره به این‌که از ابتدا قرار بود رئالیتی‌ شو بسازند و بنا بود سراغ قاضی واقعی بروند، بیان می‌کند: قرار بود صحنه واقعی دادگاه به صورت مستند ضبط شود. پس از این که طرح را خواندم و بررسی و مطالعه کردم فهمیدم پیشنهاد دهنده طرح سجاد مهرگان بوده و این طرح را به سازمان ارائه کرده‌بود. سجاد مهرگان را از قبل می‌شناختم و دوستی خوبی با هم داشتیم. بعد از پیشنهاد کار و طرح بحث، دیدم خیلی انگیزه و علاقه دارد که این کار را انجام دهد و رویایش بود بتواند این کار را بسازد و حرف زیادی برای گفتن داشت. البته از آنجا که سجاد مهرگان در حوزه تولید رئالیتی بزرگ به این شکل تجربه کمی داشت، خیلی مردد بودم که آیا از عهده این کار برمی آید یا نه؛ اما اعتماد کردم. پیشتر توان و تخصص او را در شناخت درست از رسانه و محتوا می‌دانستم و مطمئن بودم در نگارش متن‌ها، پرداختن درست به موضوع و جنبه‌های آموزشی، حتما خیلی خوب خواهدبود و در بحث نگارش کمتر مشکل خواهیم داشت. در بحث کارگردانی و هدایت بازیگران کمی شک داشتم که از عهده‌اش برمی‌آید یا نه، که الحق والانصاف در این سریال خیلی موفق بود و توانست بازی‌ها را در بیاورد و هدایت خوبی روی بازیگران داشته‌باشد.

این تهیه‌کننده درباره این‌که رویکرد شما از ساخت این مجموعه غیر از سرگرم کردن مخاطبان چیست و آیا می‌خواهید مردم از موضوعات قضایی آگاهی داشته‌باشند، ادامه می‌دهد: همیشه در هر کاری که ساختم به این فکر کردم که غیر از سرگرم‌کننده‌ یا جذاب‌بودن یک محصول رسانه‌ای حتما باید یک حرف و دغدغه‌ای پشتش باشد. جذاب‌ و سرگرم‌کننده‌بودن همیشه باید پیش‌فرض باشد تا مخاطب بنشیند و وقتش را در اختیار بگذارد که برنامه را ببیند و تاثیرگذار باشد و این به‌عنوان پیش‌فرض تولید همه آثار است و حتما باید این اتفاق بیفتد، ولی در کنارش چقدر خوب است که مطلب و محتوای آموزنده‌ای هم داشته باشد. بحث سرگرم‌آموزی هم برای بچه‌ها در سنین مختلف و هم برای بزرگسالان اخیرا خیلی جدی شده و ایده‌آل این است درعین‌حالی که سرگرمی اتفاق می‌افتد، آموزش هم رخ دهد. در این طرح زمینه آموزش مباحث حقوقی و آیین دادرسی و روش حل اختلاف را مد نظر داشتیم که این هم برای مردم و هم برای قضات جوان و وکلا و دانشجویان رشته حقوق قابل‌استفاده باشد.

این تهیه‌کننده درباره این‌که چطور شد برای نقش قاضی، بهزاد خلج را انتخاب کردید، زیرا خیلی تجربه بازی در تلویزیون را ندارد؟ عنوان می‌کند: یکی از علل موفقیت کارها را انتخاب درست عوامل می‌دانم. در کنار انتخاب سجاد مهرگان، دوستان دیگری در این کار داشتیم که واقعا موفق بودند و کارشان را به بهترین شکل انجام دادند و یکی از موفق‌ترین این افراد کیومرث مرادی بود. برای نقش قاضی خیلی تلاش کردیم و بعد از چند ماه قوه قبول کرد یکی از قضات در این برنامه شرکت داشته باشد، ولی قاضی مورد نظر پیدا نشد. کمک بزرگ کیومرث مرادی به ما معرفی بهزاد خلج بود که ایشان را پیشنهاد داد و من و سجاد مهرگان وقتی بهزاد خلج و بازیش را دیدیم خیلی به دل‌مان نشست و گفتیم با اجرای بهزاد خلج می‌توانیم چهره قاضی‌ای که مدنظرمان بود را در بیاوریم.

شفیعی در بخشی از صحبتش می‌گوید: طراحی دکور و صحنه یک کار متمایز بود و مرتضی شجاعی این کار را انجام داد و می‌دانستم می‌تواند این کار را در بیاورد. نکته اساسی این بود که غیر از نماهای بسته می‌خواستیم نمای باز از دادگاه بگیریم. نکته مهم دکور این است که هم نماهای بسته طراحی شده و هم نمای باز زیبا و وزین. همچنین حضور محمد رحیمی به‌عنوان مدیر تصویربرداری در جانمایی دوربین و طراحی نماهای درجه یک خیلی به ما کمک کرد تا بتوانیم فضای یکنواخت دادگاه را زیبا و شکیل به مخاطب نشان دهیم. حسین فریدون جاه به‌عنوان مدیر پروژه از ابتدای تولید کار و نگارش متن‌ها همراه من بود و به دلیل ارتباط و علاقه‌ای که به پرونده‌های قضایی داشت در تولید سخت کار در شرایط کرونا و هزینه‌های زیاد پروژه به ما کمک داد. پدرام بهرامی برای تدوین این کار تلاش بسیاری کرد. هشت دوربین داشتیم و این دوربین‌ها در استودیو به کمک واحد رژی که مرتضی ملوان به‌عنوان کارگردان تلویزیونی همراه ما بود، دوربین‌ها را کنترل می‌کرد تا بتوانیم کمترین برداشت‌ها را داشته باشیم. پدرام بهرامی و گروهش ماه‌ها تلاش کردند که بهترین نماها و بهترین رفت‌وبرگشت میان قاضی و خواهان و خوانده شکل بگیرد و درنهایت کل پرونده برای مخاطب دلنشین شود. تک‌تک عوامل و جمع بازیگران به‌ویژه بهزاد خلج به‌عنوان نقش قاضی برای این پروژه ساعت‌ها بی‌خوابی کشیدند و دیالوگ حفظ کردند. حضور ۳۰۰ بازیگر در این پروژه که هرکدام به‌عنوان یک استعداد می‌توانند در تلویزیون مطرح شده و در کارهای سینمایی و سریال‌ها به کار گرفته شوند. درمجموع بازخوردهای خوبی از نگاه مخاطبان داریم و امیدواریم بعد از این هم بیشتر دیده ‌شود.

به قلم: فاطمه عودباشی – دبیر گروه رسانه روزنامه جام جم