به قلم: وجیهه السادات حسینی

“نویسندگان‌ موفق‌، افرادی منضبط هستند و از زمانشان نهایت‌ استفاده‌ را می‌برند. روزانه‌ مقدار مشخصی‌ می‌نویسند و …”

جملات معمول و روایت همیشگی از یک فیلمنامه نویس می تواند شبیه این جمله باشد، اما می خواهم با نگاه دیگری و از زاویه های دیگری، فیلمنامه نویس را رصد کنم، و نه از خودش، که از جوانب و آنچه کنارش به او، نام فیلمنامه نویس را برچسب می زند، خطی بنگارم.

فیلم نامه و فیلم نامه نویس

 شیوه روایت یک داستان می تواند مسیر یک فیلمنامه را نشان دهد. صدا و تصویر، توامان مسیر را رنگ می‌زنند و پیش می برند. این تصاویر و اصوات از نوعی نگاه سرچشمه گرفته اند که نگاه فیلم نامه نویسی است که به این فیلمنامه روح داده است .

ایده در ذهن فیلمنامه نویس نقش می بندد، به کلمات تصویر می شود، فضاها، افراد، حالات، صحنه ها و سایر المان‌ها اندیشه می شوند و این زمان است که ایده ی ذهن فیلم نامه نویس، فرم بصری و تصویری را به خود می گیرد و فیلم پدیدار می شود.

پس بی اغراق می توانم بنگارم که فیلمنامه ها شروع ماجرای فیلم ها هستند و آفریننده ی این شروع ها، شخص فیلمنامه نویس می باشد و زیادت نیست که بنویسم ریشه ی مسیر هنری فیلم های ساخته شده، از ایده ی یک فیلمنامه و از ذهن یک فیلم نامه نویس آغاز شده است.

فیلم نامه ها حکم اسکلت یک ساختمان را دارند و بدون داشتن یک فیلم نامه ی خوب، ساختن فیلمی خوب، امکان پذیر نمی باشد و اینجاست که فیلم‌نامه نویس موفق می‌تواند درخشش ذهنش را به رخ بکشد، بنویسد و برای ساختن یک ساختمان زیبا و محکم، اسکلتی بی نظیر بسازد. فیلم نامه نویسان، داستانی را می‌نویسند و همان طور که سرودم و خواندی ام، خلق زیبایشان، به سان اسکلت یک ساختمان است که بازیگر و سایر عوامل فیلم، اجرا کننده ی طرح این ساختمان می باشند و این، فیلمنامه نویس است که همه ی جنبه‌های یک فیلمنامه را می‌نویسد، از دیالوگ های قابل باور  گرفته تا کارگردانی صحنه.

فیلم نامه‌نویسان ، فیلم نامه‌ ها را، یا بر اساس ایده ی ذهنی خودشان و یا بر اساس طرحی که به ایشان پیشنهاد داده می شود ، ترسیم می کنند .خلاصه بگویم که فیلم‌نامه‌نویس به نویسنده ای گفته می‌شود که نوشته ای را  که از روی آن فیلم ساخته می شود، می‌نویسد.

بیشتر بخوانید: فیلمنامه چیست و فیلمنامه نویس کیست؟

درآمد فیلمنامه نویسان

فیلمنامه نویسان معمولا به صورت مستقل کار می کنند. درآمد آنها هم به میزان فعالیت و تعداد فیلمنامه هایی که بتوانند به فروش برسانند، وابسته است.

درآمد  فیلمنامه نویسی در سه کشورجهان

در حالی که بسیاری فکر می‌کنند فیلمنامه نویسان، لزوما پول زیادی به دست می آورند، اما تفاوت زیادی بین نویسندگان فوق العاده موفق و نویسندگان کمتر شناخته شده  وجود دارد. فیلمنامه نویسان موفق، درآمد نسبتا خوبی دارند. برای مثال در

آمریکا، متوسط درآمد سالانه فیلمنامه نویس ۵۵.۴۲۰ دلار و برای همه مشاغل ۳۳.۸۴۰ دلار در سال ۲۰۱۰  بوده است.

در استرالیا، متوسط درآمد سالانه فیلمنامه نویس ۵۵.۲۰۰ دلار  می باشد و در انگلستان با توجه به نوع قراردادها دستمزدهای متفاوتی می گیرند.

تحصیل یا تجربه برای فیلمنامه نویسی

فارغ التحصیلان رشته ادبیات نمایشی با گرایش فیلمنامه نویسی رشته سینما می‌توانند فیلم‌نامه نویسی را به عنوان شغل انتخاب کنند و با نوشتن چندین فیلمنامه خوب درخور نگاه تهیه کنندگان، به صورت مستقل وارد شغل فیلمنامه نویسی شوند و یا به صورت وابسته با شرکت ها و افراد مختلف وارد بازار کار شوند.

فیلم نامه نویسان می‌توانند بر پایه تجربه و آموزش دانشگاهی و غیردانشگاهی، وارد این عرصه شوند. در حالت تجربی و غیردانشگاهی فیلمنامه نویسی، آموزش‌ها معمولا بر اساس تجربه، مهارت و استعدادهای شخصی به وجود می‌آید.

تفاوت نویسنده داستانی با فیلمنامه نویس

باید فیلم نامه نوشت تا ساختار فیلمنامه را یاد گرفت. فیلم‌نامه‌نویسان، گاهی نویسنده ی رمان یا انواع داستان هم می باشند. فیلم نامه، یک داستان تصویری است و نمی توان گفت یک فیلمنامه نویس خوب، داستان نویس خوبی هم می شود. در خلق یک کار داستانی می توان از روایت استفاده کرد، در حالی که فیلمنامه، بیان تصویر است و باید نشان داده شود.

کارگردانی و فیلمنامه نویسی

بعضی از کارگردان ها، کار نوشتن فیلمنامه را هم خودشان انجام می دهند. در واقع برخی از آنها فقط فیلم هایی که فیلمنامه آن ها را خودشان نوشته اند، می سازند.

انواع فیلم نامه نویس

بیشتر فیلمنامه نویسان در یک ژانر تخصص دارند، مانند: اکشن، کمدی، نمایشی، فانتزی، وحشت، علمی- تخیلی و … .

خلاصه مهارت های مورد نیاز یک فیلمنامه نویس موفق

مهارت‌های نوشتاری:

تسلط قوی به ادبیات و توانایی نوشتن داستانی جذاب.

مهارت‌های مشاهده‌ای:

برای نوشتن یک فیلم نامه بی نظیر قابل باور، باید موقعیت های پیرامون را دیده و شنیده داشت. برای آنکه بتوانید خوب ببینید و بنویسید، بهتر است مهارت‌های خود در این زمینه را تقویت کنید.

خلاقیت:

فیلمنامه نویسان باید بتوانند ایده‌های جدید و قابل باور ارائه دهند.

مهارت‌های بین فردی:

 فیلمنامه نویسان با افراد مختلفی چون تهیه کننده، کارگردان، بازیگر و سایر اعضای تیم فیلم سازی در ارتباط هستند تا فیلمنامه را در صورت نیاز، تنظیم کنند.

از دیگر خصوصیات یک فیلم نامه نویس موفق می توان به خود انضباطی، عشق به یادگیری و تجربه، اعتماد به نفس درونی و تعهد به نوشتن و کار، جسارت در پذیرش شکست، و انتقادپدیری اشاره کرد.

معرفی سه فیلمنامه نویس موفق جهان

بو گولدمن، در ۴۲ سالگی با فیلمنامه «دیوانه از قفس پرید»، جایزه اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی را به خود اختصاص داد. گولدمن فیلمنامه «ملوین و هاوارد» را برای جاناتان دمی (کارگردان فیلم سکوت بره‌ها) نوشت و این بار اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را تصاحب کرد.

از دیگر فیلمنامه‌های برتر این فیلمنامه نویس موفق، به آثاری چون «به ماه شلیک کن» و «بوی خوش زن» می‌توان اشاره کرد.

بلاتار به عنوان فیلمسازی بی نظیری که خود، فیلمنامه‌نویس فیلم های بی نظیرش بوده، همواره به خاطر زاویه دید و نگاه خاصش به موضوعات مختلف، مورد توجه قرار گرفته است. وی در سال ۱۹۹۴ اثر بی نظیر ۴۳۹ دقیقه ای «تانگوی شیطان» را از رمانی به همین نام، نوشته لاسلو کراسناهورکایی اقتباس کرد. بلاتار در سال ۲۰۰۰، فیلمنامه ی فیلم بی نظیر «هارمونی‌ های ورکمایستر» را از رمان «مالیخولیای مقاومت» اثر لاسلو کراسناهورکایی اقتباس کرده بود.

روبر برسون، فیلم‌سازی فرانسوی است و نام «سینمای فرانسه» نامی برازنده است که ژان لوک گدار بر او گذاشته است. «ناگهان بالتازار» و «خاطرات یک کشیش»، اثری مینیمالیستی از این فیلمنامه نویس موفق است.

معرفی سه فیلمنامه نویس برتر ایران

علی حاتمی، دانش آموخته دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است و فعالیت هنری اش را با نوشتن فیلمنامه شروع کرد. اولین فیلم سینماییش با عنوان «حسن کچل» به روی پرده رفت و در میانه ساخت فیلم «جهان پهلوان تختی»، دار فانی را وداع گفت.

فیلم های معروفی مانند «طوقی»، «سوته دلان»، «کمال الملک» و «مادر» از آثار سینمای این هنرمند است.

بهرام بیضایی، از بهترین فیلم نامه نویسان ایرانی است که کارگردانی، نمایشنامه نویسی و تدوین را نیز در کارنامه ی هنری خود دارد. نخستین فیلم او، «عمو سیبیلو» در سال 1349 ساخته شد.

از فیلمنامه های شاخص این نویسنده و فیلمساز مشهور می توان به «باشو غریبه کوچک»، «مسافران»، «سگ کشی» و … اشاره کرد.

علیرضا داوودنژاد، کارگردان و فیلمنامه نویس و تهیه کننده سینمای ایران است. او متولد سال 1332 در تهران است. داوودنژاد، فعالیت هنری را از سال 1351 با فیلمنامه «عطش» آ غاز کرد و نخستین فیلم او در مقام کارگردان و فیلم نامه نویس «نازنین» محصول 1354 بود. «کلاس هنرپیشگی»، «دختری در قفس» و «طوطیا» از آثار داوودنژاد است.