تیتراژ آغاز و پایان فیلم ها از دوره نوجوانی برای ذهن من سوالات زیادی به وجود می آورد. اسامی بازیگران، همیشه برایم جذاب بود و در آنها دنبال نام های معروف می گشتم، اما بسیاری از عوامل پشت صحنه فیلم نه تنها نام هاشان آشنا نبود بلکه وظیفه آنها در تولید فیلم هم برای ذهن دور از سینمای من مبهم بود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با مشاغل تولید فیلم سینمایی و سریال

در بین عوامل مختلف پشت صحنه یکی از وظایفی که حتی تصور کارش هم برایم سخت بود مدیر تولید بود. در ذهن کنجکاوم این سوال مطرح می شد که مدیر تولید چه کاری می کند که تهیه کننده و کارگردان نمی توانند آن را انجام دهند؟ اگر کار اضافه ای غیر از سر صحنه بودن هم وجود داشته باشد مگر کارگردان و دستیارانش نمی توانند انجام دهند؟ بعدها که وارد کار رسانه شدم به پاسخ این سوالات رسیدم اما بلافاصله متوجه شدم این سوالات برای بسیاری دیگر از مردم هم پیش می آید. حال اگر شما هم برایتان سوالی درباره کار مدیر تولید وجود دارد در این متن کوتاه با من همراه شوید.

اصلی ترین وظیفه مدیر تولید چیست؟

برای مدیر تولید، وظایف زیادی شمرده می شود که برخی وظایفش با بعضی از وظایف تهیه کننده، مدیر صحنه و سایر عوامل همپوشانی دارد. از مراحل پیش تولید گرفته تا تولید و مراحل بعد از آن، برخی وظایف به عهده مدیر تولید است، اما اگر بخواهیم به طور ساده مهم ترین کار مدیر تولید را توصیف کنیم باید کار تولید فیلم را مانند یک پروژه در نظر بگیریم. فیلم مانند یک پروژه است که به زمان بندی چند ماهه یا چند ساله نیاز دارد و در طول این مدت، تمامی کارها از وعده های غذایی عوامل گرفته تا تخصصی ترین تجهیزات سر صحنه، نیاز به تهیه و برنامه ریزی دارد و این برنامه ریزی به عهده ی مدیر تولید است. پس اگر بخواهیم مهم ترین و عمده ترین کار مدیر تولید را به طور ساده توصیف کنیم باید بگوییم که او کل پروژه ساخت فیلم را مدیریت می کند.

وقتی یک تهیه کننده تصمیم می گیرد که فیلمی را بسازد بلافاصله بعد از برنامه ریزی مالی، یک مدیر تولید باکیفیت را برای پروژه انتخاب می کند تا با همکاری با او تمام مراحل پیش تولید و تولید را پیش ببرد.

اگر می خواهید به اهمیت این انتخاب پی ببرید باید توجه کنید که گاه یک پروژه با یک مدیر تولید خوب، هزینه تولید فیلم را نسبت به یک مدیر تولید کم تجربه، کمتر از نصف می کند.

مدیر تولید به عنوان مسئول پروژه ساخت فیلم چه وظایفی بر عهده دارد؟

بودجه بندی:

مهم ترین وظیفه مدیرتولید که پروژه فیلم سازی را پیش می برد، بودجه بندی است. یک مدیر تولید خوب باید از مدیریت مالی سر در بیاورد و از همان ابتدا روی کاغذ، نقشه پیشبرد فیلم را ترسیم کند. برای مثال، او با توجه به پولی که در اختیارش قرار گرفته باید تعداد لوکیشن ها و زمان اجاره آنها، هزینه های مربوط به دستمزد بازیگران و عوامل، تجهیزات و… را حساب کند و به اصطلاح آن را مطابق با بودجه از کار در بیاورد. اگر مدیر تولیدی در این مرحله دچار خطا شود اختلاف مالی زیادی پیش خواهد آمد و خطر ورشکستگی پروژه تولید را تهدید می کند.

تنظیم جدول زمان بندی:

جدول زمان بندی برای تولید فیلم، بسیار مهم است. مدیر تولید در ابتدای کار، یک جدول زمان بندی ترسیم می کند که بر اساس آن، پروژه پیش می رود. این جدول زمان بندی، آن قدر مهم است که هر روز تاخیر یا تعطیلی آن، هزینه تولید را افزایش می دهد. برای مثال اگر به هر دلیلی، یک هفته از جدول زمان بندی تعطیل شود، هزینه یک هفته اجاره لوکیشن، اجاره تجهیزات، دستمزد عوامل و …. افزایش می یابد.

خرید یا اجاره تجهیزات لازم:

فیلم از مراحل پیش تولید تا پایان ساخت، به تجهیزات فراوان تخصصی و غیرتخصصی نیاز دارد که خرید و یا اجاره آنها با برنامه ریزی و صلاحدید مدیر تولید انجام می شود. از دوربین و میکروفون گرفته تا هر وسیله ای که در صحنه نیاز باشد به عهده مدیر تولید است. در واقع یک مدیر تولید خوب، مدیری است که با کمترین هزینه، وسایل تخصصی و غیرتخصصی با کیفیت را برای تیم تهیه کند. برای مثال اگر قرار است چند تلفن همراه یا ماشین سر صحنه شکسته شود، یک مدیر تولید خوب، مدیری است که تلفن همراه یا ماشین هایی تهیه کند که ضمن واقعی جلوه دادن صحنه، کم ترین هزینه را برای تولید در بر داشته باشد.

تعیین لوکیشن:

این بخش از کار مدیر تولید نیز یکی از بخش های مهم کار اوست. مدیر تولید با مشورت کارگردان و بر اساس فیلمنامه باید لوکیشن ها را مشخص کند. یک مدیر تولید خوب باید از فضاهای شهر و روستای اطراف خود با خبر باشد و بر اساس تجربه، دارای روابطی باشد که گرفتن لوکیشن را آسان تر کند. برای مثال اگر شهرک سینمایی، مورد نیاز است؛ این مدیر تولید است که باید بتواند در سریع ترین زمان ممکن، شهرک را اجاره کند. اگر لوکیشنی در جنوب شهر است، این مدیر تولید است که باید مکانی را پیدا کند که بازیگران و عوامل بتوانند بدون مزاحمت جمعیت به کار خود ادامه دهند.

انتخاب عوامل:

یکی دیگر از کارهای مهم مدیر تولید، انتخاب عوامل است. مدیر تولید باید طی تجربه ای که در دوران حرفه ای خود کسب کرده، بدنه سینما و فیلم سازی را به خوبی بشناسد. برای مثال، مدیر تولید باید بداند که نوع کارِ کارگردانِ این فیلم با نوع کارِ فلان فیلمبردار، هماهنگ نیست یا مثلا بداند که فلان صدابردار برای پروژه ی تولید خارج از شهر، توانایی چندانی ندارد یا اینکه فلان عاملِ پشت صحنه، کار را به تاخیر می اندازد. علاوه بر این تجربیات، این هنر مدیریت مدیر تولید است که عوامل را به گونه ای انتخاب کند که پروژه در حداقل زمان ممکن و بدون مشکل به پایان برسد.

طریقه برخورد با عوامل و توافق زمانی با آنها نیز از دیگر ظرافت هایی است که اگر مدیر تولید از هنر مدیریت خود استفاده نکند، احتمال ناهماهنگی عوامل بالا می رود.

آشنایی با قوانین:

مدیر تولید اگرچه یک حقوقدان نیست اما باید به اندازه کافی از قوانین عمومی مربوط به کارش سر در بیاورد. این قوانین شامل قوانین ایمنی، قراردادها، بیمه، اراضی و املاک و…. می شود. رعایت نکردن هر کدام از این قوانین می تواند جریمه هایی را در پی داشته باشد یا حتی کار تولید را به تعطیلی بکشاند.

مدیریت بحران:

یکی دیگر از وظایف مدیر تولید، مدیریت بحران های ناگهانی در تولید است. یک پروژه سینمایی از زمانی که استارت می خورد تا پایان آن با بحران های کوچک و بزرگی رو به رو می شود. از یک باران ساده هنگام ساده فیلمبرداری گرفته تا لغو قرارداد بازیگر به علت مریضی یا هر دلیل دیگر می تواند در روند فیلم، مشکل ایجاد کند. مدیر تولید باید بتواند تجربه رفع بحران ها را داشته باشد و با خلاقیت، روند تولید را پیش ببرد.

تدارکات:

علاوه بر همه این وظایف، کارهای مربوط به تدارکات و تامین رفاه عوامل نیز به عهده مدیر تولید است. از تهیه غذا تا هماهنگی برای حمل و نقل عوامل، از این گونه کارهاست که اگرچه مدیر تولید، خودش مستقیما درگیر آنها نیست و تیم مخصوصی برای تدارکات وجود دارد اما برنامه ریزی و بودجه بندی و اعمال آن توسط مدیر تولید انجام می شود.

بیشتر ببینید و بدانید: مسترکلاس مدیریت تولید در سینما و تلویزیون

سخن پایانی

مدیریت تولید، یک کار چند منظوره است و بدون خلاقیت نمی توان در آن موفق بود. یک مدیر تولید موفق از طرفی باید ویژگی های یک مدیر خوب را داشته باشد و از طرفی دیگر با کار هنری و تولید فیلم آشنا باشد. مدیر تولید باید مدیریت مالی و مدیریت منابع انسانی را آموخته باشد و با خلاقیت خود، پروژه را پیش ببرد. یکی از ظریف ترین تعاملات مدیر تولید، تعامل با کارگردان است چرا که برخی کارگردان ها دوست ندارند که مدیر تولید، بیش از حد، آنها را مدیریت کند. در واقع این هنر مدیر تولید است که از کارگردان گرفته تا پایین ترین اعضای تولید را به گونه ای مدیریت کند که همه از شرایط ساخت فیلم رضایت داشته باشند.