شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پس از پایان فیلم سینمایی یا سریالی، با اسامی و شغل های زیادی در تیتراژ روبرو شده باشید که خیلی از شغل ها را نشناسید. ممکن است کسانی که در این حرفه مشغول نیستند، با خود بگویند آیا ساخت این سریال یا فیلم سینمایی، نیازمند این همه عوامل است؟! بله درست است. شاید برای اغلب مردم تعجب برانگیز باشد اما درواقع برای ساخت فیلم سینمایی یا سریال، عوامل زیادی در کنار هم به تولید اثر کمک می کنند. به همین دلیل ما در این مقاله به شما عوامل تولید فیلم را معرفی می کنیم. عواملی که به آن ها می پردازیم از مهم ترین اشخاصی هستند که در کادر تولید فیلم هستند اما احتمال اینکه برای ارتقا و کیفیت اثر تولیدی، برخی از این مسئولیت ها بین اعضای گروه تقسیم شود، زیاد است.

گروه تهیه و تولید

تهیه کننده

تهیه کننده کیست؟ ممکن است یک فرد باشد یا یک شرکت فیلم سازی. در هر حال وظیفه تهیه کننده این است که سرمایه لازم جهت ساخت فیلم را بعد از آنکه پروژه ساخته شدن یک فیلم نامه را به دست گرفت، فراهم و مدیریت کند. سپس دیگر عوامل تهیه و تولید فیلم را که قرار است مستقیم با خود او کار کنند را انتخاب کند. تهیه کننده پس از تعیین کارگردان، با کارگردان اثر جهت استخدام عوامل دیگر تولید فیلم، مشورت و مشارکت می کند. تهیه کننده همچنین پس از این که همه عوامل را انتخاب کرد، بودجه فیلم را در اختیار مدیر تولید می گذارد تا او براساس مصارف بخش های مختلفِ تولیدِ اثرِ سینمایی یا تلویزیونی، هزینه کند.

جهت آشنایی بیشتر با تهیه کننده و اینکه چگونه تهیه کننده شویم، مقاله «تهیه کننده کیست و وظیفه تهیه کننده چیست» را بخوانید.

دستیار تهیه کننده

دستیار تهیه کننده، معمولاً هماهنگی های لازم جهت انجام فیلمبرداری در مکان های مختلف و همچنین بازیگران و به طور کلی دست اندرکاران فیلم را بر عهده دارد و کارهایی که تهیه کننده فرصت انجام آن ها را ندارد، دستیارش انجام می دهد و در امور مالی و هنری به تهیه کننده کمک می کند.

مدیر تولید

مدیر تولید، وظیفه کنترل بر هزینه در روند تولید فیلم را بر عهده دارد و سعی می کند با کمترین هزینه، امکانات و تجهیزات و بخش حمل و نقل و… را فراهم کند. مدیرتولید نه تنها از جزئیات کارها خبر دارد بلکه بر استخدام بازیگران هم نظارت دارد.

بیشتر ببینید و بدانید: مسترکلاس مدیریت تولید در سینما و تلویزیون

مجری طرح

مجری طرح، همان کسی است که برنامه ریزی جهت ساخت فیلم را انجام می دهد و این برنامه را در اختیار عوامل تولید می گذارد. او بر اجرای خوب برنامه ها نظارت دارد تا اگر اتفاق غیرمترقبه ای افتاد، سریع برنامه جدیدی را طرح ریزی کند تا در روند تولید کار مشکلی ایجاد نشود.

مدیر تدارکات

شاید کمتر کسی بداند که مدیر تدارکات یکی از مهم ترین شغل ها در روند تولید است. چرا که او با تشکیل گروه تدارکات از قبیل راننده، آشپز و کارگر، خدمات مورد نیاز را برای عوامل تولید، تهیه می کندو اگر مدیر تدارکات به درستی وظایف خود را انجام ندهد، موجب ایجاد خلل در روند تولید فیلم می شود.

گروه نویسندگان

نویسنده طرح

نویسنده طرح، ایده اصلی فیلمنامه را به کارگردان ارائه می کند. اما گاهی اوقات پیش می آید که نوشتن فیلمنامه به کس دیگری سپرده شود که آن شخص، همان نویسنده طرح است که در تیتراژ فیلم سینمایی یا سریال با این عنوان نام او آورده می شود.

فیلم نامه نویس

فیلمنامه نویس کسی است که براساس طرح شخصی خود، فیلم نامه را می نویسد یا ممکن است براساس طرحی که به او ارائه می شود، فیلمنامه را به نگارش در آورد.

گروه کارگردانی

کارگردان

یک کارگردان، مسئول کنترل و مدیریت جنبه های نمایشی و هنری فیلم است. او وظیفه دارد تا بر همه مراحل تولید، نظارت دقیقی داشته باشد. کارگردان نه تنها بازیگران جدید را کشف و آن ها را هدایت می کند، بلکه برای تدوین فیلم با تدوینگران و با مدیران هر بخش پروژه همکاری می کند تا اثر فاخری را ارائه دهند.

بیشتر ببینید و بدانید: مسترکلاس کارگردانی و ساخت فیلم کوتاه

دستیار کارگردان

دستیار کارگردان، رابط بین کارگردان با عوامل تولید است. او مسئول تجزیه و تحلیل فیلمنامه است یعنی اینکه در هر صحنه مشخص می کند که چه چیزی برای اجرا نیاز است. دستیار کارگردان، برنامه فیلمبرداری را برنامه ریزی می کند و با گروه های مختلف، هماهنگی های لازم را انجام می دهد و آرامش را در سر صحنه فیلمبرداری برقرار می کند. معمولاً در پروژه های بزرگ، حضور بیش از یک دستیار نیاز است و به فراخور نیاز، دستیار دوم و سوم به تولید فیلم اضافه می شوند.

برنامه ریز

همانطور که پیش تر بیان شد برنامه ریزی، وظیفه دستیار کارگردان است اما گاهی هم پیش می آید که کارگردان، این مسئولیت را به شخصی به همین عنوان می سپارد. چرا که این شغل در روند تولید فیلم بسیار حائر اهمیت است، به همین دلیلی کارگردان برای اینکه برنامه ریزی با دقت بیشتری و هماهنگی بهتری صورت گیرد، آن را بر عهده برنامه ریز پروژه قرار می دهد.

برای آشنایی بیشتر با فعالیت های مدیر برنامه ریزی، می توانید مسترکلاس برنامه ریزی در سینما و سریال را ببینید.

منشی صحنه

از آنجایی که منشی صحنه، رابط کارگردان با دیگر عوامل است، وظیفه دارد تا از جزئیات در روند کار و زمان هر نمای فیلمبرداری، محل و موقعیت وسایل موجود در صحنه، حرکت دوربین و … یادداشت برداری کند. کارگردان هم از طریق منشی صحنه، دستورات را به اطلاع دیگر عوامل می رساند و به طور کلی نظر کارگردان را اجرا می کند.

گروه بازیگری

مسئول انتخاب بازیگران

بازیگران، تاثیر بسیار زیادی در افزایش میزان تماشای اثر دارند، بنابراین کسی که مسئول انتخاب بازیگران در یک پروژه است، وظیفه انتخاب مناسب بازیگران را در هر نقش دارد و این کار را هم با مشارکت تهیه کننده و کارگردان انجام می دهد.

بازی گردان

خوب است بدانید که شغل بازی گردان حدود هفت سالی می شود که ایجاد شده است و قبلا این وظیفه بر عهده کارگردان بود. بازی گردان، مسئول ایجاد هماهنگی بین بازیگران و بازی گرفتن از بازیگران است. او وظیفه دارد تا نقش بازیگران را به آن ها تفهیم کند و با آن ها تمرین داشته باشد.

بازیگران اصلی

شغل بازیگری که یکی از شغل های پرطرفدار محسوب می شود از بازیگران اصلی و فرعی تشکیل شده است. که در فیلم های سینمایی یا سریال ها به نقش های اول و دوم، بازیگر اصلی می گویند و به بازیگرانی که در فیلم، نقش های کوتاه تری دارند، نقش فرعی گفته می شود.

گروه صحنه و لباس

مدیر صحنه

مدیر صحنه معمولاً سعی در حفظ کردن آرامش صحنه دارد و دستوراتی که ابلاغ می شود را دوباره بازگو می کند. همچنین او سعی می کند تا فشار را از روی کارگردان کم کند.

طراح صحنه

هر فیلم سینمایی یا سریالی که تولید می شود، فضاها و زمینه ها و محتواهای به خصوصی دارد. بنابراین طراح صحنه وظیفه دارد تا فضای کلی صحنه ای که می خواهد فیلمبرداری شود را طراحی کند و براساس قالب و محتوای فیلم سینمایی، دکور صحنه را طراحی کند و در این زمینه با کارگردان هم مشورت می کند.

طراح دکور

کار طراح دکور تقریباً هم راستا با طراح صحنه است با این تفاوت که هر آنچه را که طراح صحنه می خواهد، به اجرا در می آورد و دکور را طراحی می کند، سپس تصاویری از طرح مورد نظر خود آماده می کند و در نهایت با مشورت طراح صحنه به اجرای نهایی درمی آورد.

طراح لباس

طراح لباس در فیلم سینمایی و سریال، مسئولیت طراحی لباس براساس ژانر فیلم تولیدی را برعهده دارد و براساس الگوی فیزیکی بازیگران، لباس را طراحی می کند.

برای آشنایی بیشتر با طراحی لباس، مستر کلاس طراحی لباس در سینما و تأتر را ببینید.

گروه چهره پردازی

طراح چهره پردازی

چهره پردازی (گریم)، یکی از شاخه های مهم در سینما است. طراح چهره پردازی وظیفه دارد پس از اطلاع از نقش و ویژگی های بازیگر، طرحی از چهره بازیگر تهیه کند. طراح چهره پردازی، یا خودش طرحش را بر چهره بازیگر پیاده می کند یا آن را برعهده چهره پرداز می گذارد.

چهره پرداز (گریمور)

همانطور که پیشتر بیان شد، چهره پرداز، طرحی که طراح از او خواسته است را بر چهره بازیگر پیاده می کند و یا به عبارتی بازیگر را گریم می کند.

برای آشنایی بیشتر با چهره پردازی در سینما و تلویزیون، مستر کلاس گریم در سینما را ببینید.

گروه فیلم برداری (تصویربرداری)

مدیر فیلم برداری

مدیر فیلمبرداری، مسئول فیلمبرداری براساس خواسته های کارگردان است.او گروه فیلمبرداری را تشکیل می دهد که شامل فیلم بردار (تصویربردار)، نورپرداز و چند دستیار و … است و به علت میزان شناختی که از مدیوم تصویر و میزانسن ها دارد برای به تصویر کشیدن صحنه های فیلم به کارگردان کمک می کند. مدیر فیلمبرداری نظارت دقیقی بر طراحی صحنه و لباس هم دارد، چرا که در میزان کنتراست و خلق فضای فیلم، تاثیرگذار است.

فیلم بردار

معمولا فیلمبردار در صحنه فیلمبرداری پشت دوربین قرار گرفته و در راستای نظر مدیر فیلمبرداری و ثبت لحظه ها و سکانس های فیلم با استفاده از دانش فنی و تجهیزات تصویربرداری عمل می کند.

دستیار فیلم بردار

او مسئول جابه جایی دوربین ها و تغییر لنزها است. همچنین دستیار فیلمبردار، وظیفه ی تعویض فیلم دان و تغییر فاصله کانونی، طی فیلم برداری را نیز دارد. معمولاً در پروژه های بزرگ از چندین دستیار فیلمبردار برای راه انداختن دوربین و قرار دادن آن در محل استفاده می شود. او همچنین مسئول به راه انداختن دوربین و قرار دادن آن در محل تعیین شده است. ممکن است از چندین دستیار فیلم برداری استفاده شود.

نورپرداز

نورپرداز در تصمیم گیری کارگردان و مدیر فیلم برداری درباره نوع نورپردازی صحنه همکاری می کند و سپس نور صحنه را با ابزار و وسایل لازم، تامین می کند.

دستیار نورپرداز

دستیار نورپرداز وظیفه تامین برق مورد نیاز، تامین و استقرار ابزار نورپردازی در مکان مناسب و همچنین نگهداری از این ابزار را بر عهده دارد. این در حالی است که این وظایف ممکن است بین چند نفر تقسیم شود.

گروه صدا

صدا بردار

صدابرداری یک شغل حرفه ای و تخصصی است و یکی از مهم ترین عوامل در تهیه فیلم های سینمایی، سریال ها و انیمیشن ها است. صدابردار، وظیفه ی ضبط صدا در هنگام فیلمبرداری را بر عهده دارد. او با استفاده از تجهیزات صدابرداری، به بهترین نحو، خروجی صدا را در استودیو و یا در فضای فیلمبرداری به صورت واضح و شفاف ضبط می کند. صدابردار کارهای مربوط به صدا را با همکاری چند نفر انجام می دهد. مانند کسی که میکروفون را با فاصله ی مناسب بالای سر بازیگر قرار می دهد، یا کسی که ابزار و تجهیزات صدابرداری را آماده و تنظیم می کند.

مدیر دوبلاژ

شاید شما هم عنوان مدیر دوبلاژ یا سرپرست گویندگان در تیتراژ فیلم های قدیمی را بیشتر دیده باشید. او کسی است که نظارت دقیقی بر گویندگان یا دوبلورها دارد و اشکالات آنان را با آموزش برطرف می کند.

آهنگساز

آهنگساز وظیفه ی تولید ملودی یا قطعه موسیقی را متناسب با اثر تولید شده دارد. او با احاطه و تسلطی که بر تجهیزات موسیقی و نواختن دارد، می تواند تاثیرات شگرفی بر دیده شدن آن فیلم سینمایی یا سریال تولید شده داشته باشد. به طور مثال ساخت موسیقی پروژه های بزرگی همچون از کرخه تا راین، لیلی با من است، بوی پیراهن یوسف را آهنگساز برجسته ایران، مجید انتظامی ساخته است.

گروه تدوین

تدوینگر

همانطور که می دانید، تدوین از مراحل پایانی تولید فیلم است. تدوینگر، وظیفه ی مونتاژ و ترکیب سازی صحنه های فیلمبرداری شده را برعهده دارد. او با توجه به روایت داستان فیلم، طوری صحنه ها را به هم متصل می کند که مفهوم فیلم به مخاطب انتقال داده شود. تدوین گر پس از اینکه کار فیلمبرداری به اتمام رسید، فیلم های ضبط شده را با افکت ها و جلوه های ویژه، ترکیب و سپس فیلم نهایی را تولید می کند. او باید علی رغم ویرایش های انجام شده، داستان اصلی فیلم را حفظ کند.

دستیار تدوینگر

همانطور که از اسم دستیار تدوینگر پیداست، او با تدوینگر همکاری می کند و مسئول ثبت تمام قطعات فیلم، چسباندن تکه های فیلم و حفظ و نگهداری از دستگاه های تدوین است.

تدوینگر صدا

تدوینگر صدا معمولاً در کنار تدوینگر، مسئول اضافه کردن جلوه های صوتی مورد نیاز در فیلم است و همچنین کم و زیاد کردن شدت صدا متناسب با فیلم است. شاید با خود بگویید که اینکار را خود تدوینگر هم انجام می دهد. درست است! اما گاه در فیلم های حرفه ای و پروژه های بزرگ، استفاده از تدوینگر صدا ضروری است و در تیتراژ با عنوان صداگذاری و میکس آورده می شود.

سخن پایانی

حال که در جریان مشاغل تولید فیلم سینمایی و سریال قرار گرفتید، بهتر است بدانید تولید یک اثر سینمایی یا سریال دارای سه مرحله است. پیش تولید، فیلمبرداری و پس تولید. این در حالی است که برخی از عوامل فیلم در یک یا دو مرحله از تولید فیلم حضور دارند که در مقاله به عوامل تولید فیلم اشاره و به اختصار در مورد هر یک از آن ها توضیحاتی بیان شد.